पाककडून सलमान खानला “दहशतवादी” घोषित-ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಿಂದ ಸಲ್ಮಾನ್ ಖಾನ್‌ಗೆ “ಭಯೋತ್ಪಾದಕ” ಘೋಷಣೆ.

पाककडून सलमान खानला “दहशतवादी” घोषित.

पाकिस्तान सरकारने बॉलीवूड सुपरस्टार सलमान खानविरोधात खळबळजनक निर्णय घेतला आहे. सौदी अरेबियातील एका कार्यक्रमादरम्यान सलमानने बलुचिस्तानचा वेगळा देश म्हणून उल्लेख केला. त्यामुळे पाकिस्तानच्या राजकीय वर्तुळात तीव्र संताप व्यक्त झाला आहे. या पार्श्वभूमीवर शाहबाज शरीफ सरकारने दहशतवाद विरोधी कायदा 1997 अंतर्गत सलमान खानला ‘दहशतवादी’ म्हणून घोषित करत त्याचे नाव ‘चौथ्या अनुसूची’ (Fourth Schedule) यादीत समाविष्ट केले आहे.

पाकिस्तानची ‘चौथी अनुसूची’ म्हणजे काय?
ही यादी पाकिस्तानच्या दहशतवाद विरोधी कायद्यानुसार तयार केलेली आहे. दहशतवादी किंवा अतिरेकी कारवायांमध्ये सहभागी असल्याचा संशय असलेल्या व्यक्तींची नावे यात असतात. या यादीतील व्यक्तींवर काही कठोर निर्बंध लादले जातात. यात देशांतर्गत प्रवासावर बंदी, मालमत्ता जप्ती, कडक देखरेख आणि चौकशी याचा समावेश होतो. हे सर्व कायदे फक्त पाकिस्तानच्या सीमेत लागू होतात.

पाकिस्तान पोलीस सलमान खानला अटक करू शकतात का?
या घोषणेनंतर, सर्वात मोठा प्रश्न उपस्थित होत आहे की पाकिस्तान पोलीस भारतीय हद्दीत सलमान खानवर काही कारवाई करू शकतात का? यावर कायदेशीरदृष्ट्या स्पष्ट उत्तर नाही असं आहे. पाकिस्तानच्या कायदा अंमलबजावणी संस्थांना भारतीय भूमीत कोणतेही अधिकार नाहीत. जर पाकिस्तानने कारवाई करायची ठरवली, तर त्याला भारताचे सहकार्य घेण्यासाठी प्रत्यार्पण करार (Extradition Treaty) किंवा MLAT (Mutual Legal Assistance Treaty) ची गरज भासेल. परंतु भारत-पाकिस्तान दरम्यान असा कोणताही करार अस्तित्वात नाही, त्यामुळे अटक किंवा कारवाई शक्य नाही.

आंतरराष्ट्रीय कायदा काय आहे?
आंतरराष्ट्रीय कायद्यानुसार, सीमापार अटक फक्त “इंटरपोल रेड नोटीस” किंवा तत्सम जागतिक कायदेशीर यंत्रणेद्वारेच केली जाऊ शकते. तथापि, अशा कारवाईसाठी गंभीर गुन्ह्यांचे ठोस पुरावे आवश्यक असतात. सलमान खानविरुद्ध पाकिस्तानने केलेली घोषणा फक्त एका विधानावर आधारित असून, त्यात कोणतीही गुन्हेगारी कृती दाखवलेली नाही. त्यामुळे या निर्णयाची आंतरराष्ट्रीय वैधता अत्यंत कमकुवत आहे. त्यामुळे पाकिस्तानने सलमान खानला ‘दहशतवादी’ घोषित केले असले तरी, हा निर्णय फक्त त्यांच्या देशात लागू आहे. भारतात किंवा आंतरराष्ट्रीय स्तरावर या घोषणेचा कायदेशीर परिणाम होणार नाही.

ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಿಂದ ಸಲ್ಮಾನ್ ಖಾನ್‌ಗೆ “ಭಯೋತ್ಪಾದಕ” ಘೋಷಣೆ.

ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸರ್ಕಾರವು ಬಾಲಿವುಡ್ ಸೂಪರ್‌ಸ್ಟಾರ್ ಸಲ್ಮಾನ್ ಖಾನ್ ವಿರುದ್ಧ ಖಳಬಳದ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಂಡಿದೆ. ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ವೇಳೆ ಸಲ್ಮಾನ್ ಖಾನ್ ಬಲೂಚಿಸ್ತಾನವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರವೆಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಕಾರಣದಿಂದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ರಾಜಕೀಯ ವಲಯದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಆಕ್ರೋಶ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲೇ ಶಹಬಾಜ್ ಶರೀಫ್ ಸರ್ಕಾರವು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ವಿರೋಧಿ ಕಾಯ್ದೆ 1997 ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಲ್ಮಾನ್ ಖಾನ್‌ರನ್ನು ‘ಭಯೋತ್ಪಾದಕ’ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿ, ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ‘ನಾಲ್ಕನೇ ಅನುಸೂಚಿ’ (Fourth Schedule) ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿದೆ.

ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ‘ನಾಲ್ಕನೇ ಅನುಸೂಚಿ’ ಅಂದರೆ ಏನು?
ಈ ಪಟ್ಟಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ವಿರೋಧಿ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ವಯ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ಅಥವಾ ಅತಿರೇಕಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿರುವ ಶಂಕಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಹೆಸರನ್ನು ಈ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿರುವವರ ಮೇಲೆ ಕೆಲವು ಕಠಿಣ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ದೇಶೀಯ ಪ್ರಯಾಣ ನಿಷೇಧ, ಆಸ್ತಿಯ ಜಪ್ತಿ, ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ನಿಗಾವಹಣೆ ಹಾಗೂ ವಿಚಾರಣೆ ಮುಂತಾದವುಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಈ ಎಲ್ಲ ಕಾನೂನುಗಳು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಗಡಿಗಳೊಳಗೆ ಮಾತ್ರ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತವೆ.

ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪೊಲೀಸರು ಸಲ್ಮಾನ್ ಖಾನ್ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಬಹುದೇ?
ಈ ಘೋಷಣೆಯ ನಂತರ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಶ್ನೆ ಎಂದರೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಪೊಲೀಸರು ಭಾರತೀಯ ಭೂಮಿಯೊಳಗೆ ಸಲ್ಮಾನ್ ಖಾನ್ ವಿರುದ್ಧ ಯಾವುದೇ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬಹುದೇ ಎಂಬುದು. ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಇದರ ಉತ್ತರ ‘ಇಲ್ಲ’ ಎನ್ನುವುದಾಗಿದೆ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಕಾನೂನು ಜಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತದ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರವಿಲ್ಲ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರೆ, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತದಿಂದ ಸಹಕಾರ ಪಡೆಯಲು ಪ್ರತ್ಯರ್ಪಣಾ ಒಪ್ಪಂದ (Extradition Treaty) ಅಥವಾ ಪರಸ್ಪರ ಕಾನೂನು ಸಹಾಯ ಒಪ್ಪಂದ (Mutual Legal Assistance Treaty – MLAT) ಅಗತ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಗಳ ನಡುವೆ ಇಂತಹ ಯಾವುದೇ ಒಪ್ಪಂದ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಬಂಧನ ಅಥವಾ ಕ್ರಮ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.

ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನು ಏನು ಹೇಳುತ್ತದೆ?
ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ, ಗಡಿ ದಾಟಿ ಬಂಧನ ಮಾಡುವುದು “ಇಂಟರ್‌ಪೋಲ್ ರೆಡ್ ನೋಟಿಸ್” ಅಥವಾ ಇತರ ಜಾಗತಿಕ ಕಾನೂನು ಯಾಂತ್ರಿಕತೆಯ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯ. ಆದರೆ ಇಂತಹ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಗಂಭೀರ ಅಪರಾಧದ ದೃಢವಾದ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ಸಲ್ಮಾನ್ ಖಾನ್ ವಿರುದ್ಧ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮಾಡಿದ ಘೋಷಣೆ ಕೇವಲ ಒಂದು ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ್ದು, ಯಾವುದೇ ಅಪರಾಧ ಕೃತ್ಯದ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ನಿರ್ಧಾರದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನ್ಯತೆ ಅತ್ಯಂತ ದುರ್ಬಲವಾಗಿದೆ.
ಹೀಗಾಗಿ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಸಲ್ಮಾನ್ ಖಾನ್ ಅವರನ್ನು ‘ಭಯೋತ್ಪಾದಕ’ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರೂ, ಆ ನಿರ್ಧಾರವು ಕೇವಲ ಅವರ ದೇಶದೊಳಗೆ ಮಾತ್ರ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಈ ಘೋಷಣೆಯ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನು ಪರಿಣಾಮ ಇರುವುದಿಲ್ಲ.