गंगा पूजन व कार्तिक उत्सव भाविकांच्या उपस्थितीत उत्साहात संपन्न. (गंगा पूजनाचा सुरुवातीचा इतीहास) ಗಂಗಾಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ತಿಕ ಉತ್ಸವವು ಭಕ್ತರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಸಂಪಣ. (ಗಂಗಾ ಪೂಜೆಯ ಆರಂಭಿಕ ಇತಿಹಾಸ)

गंगा पूजन व कार्तिक उत्सव भाविकांच्या उपस्थितीत उत्साहात संपन्न. (गंगा पूजनाचा सुरुवातीचा इतीहास)

खानापूर ; खानापूर येथील, श्री मलप्रभा नदी ही एक अति पवित्र व भाविकांच्या नवसाला पावणारी नदी म्हणून ओळखली जाते. या नदीवर नेहमीच भाविकांची गर्दी असते. प्रति वर्षाप्रमाणे श्रीमलप्रभा नदी वरील गंगा पूजन व कार्तिक उत्सव तसेच दीपोत्सव, नुकताच, असंख्य भाविकांच्या उपस्थितीत मोठ्या उत्साहात संपन्न झाला. महिला वर्गाने मोठ्या संख्येने, या उत्सवाला हजेरी लावून गंगा मातेची ओटी भरून दर्शन घेतले.

कार्तिक महिन्यामध्ये प्रत्येक मंदिरात कार्तिक पूजन उत्सव साजरा केला जातो. त्याचप्रमाणे प्रत्येक वर्षी खानापूर येथील श्री मलप्रभा नदीची, गंगा मातेच्या नावाने पूजा करून कार्तिक उत्सव साजरा केला जातो. कार्तिक अमावस्या दिवशी सायंकाळी गंगा मातेच्या स्वरूपात, मलप्रभा नदीच्या पाणी पात्रात देवीच्या स्वरूपातील मूर्ती बसविली जाते. यावेळी यजमानांच्या हस्ते पूजा व आरती केली जाते व त्यानंतर उत्सवाची सुरुवात होते. यावेळी महिला वर्ग, खणा नारळाने देवीची ओटी भरून देवीचे दर्शन घेतात. व त्यानंतर आपल्या सोबत आणलेले दिवे पेटवून श्री मलप्रभा नदीच्या पाणी पात्रात सोडले जातात. यावेळी नदीच्या पाणी पात्रात तरंगणारे व लुकलुकणारे पेटते दिवे, हे मनमोहक चित्र पाहून मन अगदी मोहून जाते. खरोखर हे नयनरम्य दृश्य, डोळ्यांचे पारणे फेडण्यासारखेच असते. त्यानंतर रात्री 10.00 वाजेच्या दरम्यान यजमानांच्या हस्ते गंगा मातेची उत्तर पूजा व आरती होऊन, या उत्सवाची समाप्ती करण्यात येते. यावर्षी या उत्सवाचे यजमान म्हणून उपस्थित असलेले, खानापूरचे सुपुत्र व आबा देसाई यांचे नातू व मुंबई येथील निवृत्त डी वाय एस पी दिनेश देसाई, यांचे मुंबई येथील मित्र सौ व श्री भारती व महादेव यल्लाप्पा डोंबले यांच्या हस्ते सुरुवातीची पूजा व आरती करण्यात आली त्यानंतर खानापुरातील वकील सौ व श्री त्रिवेणी सिद्धार्थ सदानंद कपिलेश्वरी यांच्या हस्ते पूजा व उत्तर पूजा करण्यात आली.

मलप्रभा नदीवरील, या कार्तिक उत्सवाची सुरुवात फार पूर्वीपासून, म्हणजे स्वातंत्र्य पूर्व काळात, खानापूर शहराचे पौरोहित्य म्हणून ओळखले जाणारे, पांडुरंग जोशी व गणपती जोशी, या जोशी कुटुंबीयांनी केली. त्यानंतर पुढे हा उत्सव काही वर्ष बंद पडला. त्यामुळे खानापुरातील काही ज्येष्ठ मंडळी, कै. विठ्ठल सुतार (हारूरकर) महाराज, कै. आबा देसाई (मास्तर), कै. सदाशिव वाघधरे, कै. रामभाऊ देशपांडे, कै. रामकृष्ण रजपूत, कै. रामकृष्ण अमोणकर, विष्णुपंत मठस्थ (वर्दे), या जेष्ठ मंडळींनी पुढाकार घेऊन, या उत्सवाची पुन्हा मोठ्याने सुरुवात केली. बरीच वर्षे त्यांनी हा उत्सव व्यवस्थित सुरू ठेवला. त्यानंतर श्री मलप्रभा नदी घाट कमिटीची स्थापना करण्यात आली. व श्रीमलप्रभा कमिटीमार्फत तत्कालीन आमदार कै. प्रल्हाद रेमाणी यांच्या सहकार्याने, नदीवर घाटाची निर्मिती करण्यात आली. व त्यानंतर हा उत्सव आजतागायत मोठ्या उत्साहात सुरू आहे.

ಗಂಗಾಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ತಿಕ ಉತ್ಸವವು ಭಕ್ತರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಸಂಪಣ. (ಗಂಗಾ ಪೂಜೆಯ ಆರಂಭಿಕ ಇತಿಹಾಸ)

ಖಾನಾಪುರ; ಖಾನಾಪುರದಲ್ಲಿ, ಶ್ರೀ ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿ ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರ ಮತ್ತು ಭಕ್ತರ ನದಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ನದಿಯು ಯಾವಾಗಲೂ ಭಕ್ತರಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷದಂತೆ ಶ್ರೀಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಗಂಗಾಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಕಾರ್ತಿಕ ಉತ್ಸವ ಹಾಗೂ ದೀಪೋತ್ಸವವು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಭಕ್ತರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಸಂಪನ್ನಗೊಂಡಿತು. ಮಹಿಳೆಯರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡು ಗಂಗಾಮಾತೆಯ ದರ್ಶನ ಪಡೆದರು.

ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ತಿಕ ಪೂಜನ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ಖಾನಾಪುರದ ಶ್ರೀ ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಗಂಗಾ ಮಾತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿವರ್ಷದಂತೆ ಪೂಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ತಿಕ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ತಿಕ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯ ದಿನದಂದು ಸಂಜೆ ಗಂಗಾಮಾತೆಯ, ದೇವಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಯ ನೀರಿನ ತಡದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಆತಿಥೇಯರಿಂದ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಆರತಿಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಉತ್ಸವವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವೇಳೆ ಮಹಿಳಾ ವರ್ಗದವರು ದೇವಿಗೆ ವುಡಿ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ತುಂಬಿಸಿ ದೇವಿಯ ದರ್ಶನ ಪಡೆದರು. ಅದರ ನಂತರ ತಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ತಂದ ದೀಪಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಿ ಶ್ರೀ ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಯ ನೀರಿನ ತೊಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನದಿಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ದೀಪಗಳು ತೇಲುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು ಮಿನುಗುವ ಈ ಆಕರ್ಷಕ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿದ ಮನಸ್ಸು ಪುಳಕಿತವಾಗುತ್ತದೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಈ ಸುಂದರವಾದ ನೋಟವು ಕಣ್ಣು ಮಿಟುಕಿಸುವಂತೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಅದರ ನಂತರ, ರಾತ್ರಿ 10.00 ರ ನಂತರ, ಆತಿಥೇಯರಿಂದ ಉತ್ತರ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಗಂಗಾ ಮಾತೆಯ ಆರತಿಯೊಂದಿಗೆ ಉತ್ಸವವು ಮುಕ್ತಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವರ್ಷ, ಉತ್ಸವದ ಆತಿಥೇಯರಾಗಿ, ಹಾಜರಿದ್ದವರು. ಖಾನಾಪುರದ ಅಬಾ ದೇಸಾಯಿಯವರ ಪುತ್ರ ಹಾಗೂ ಮೊಮ್ಮಗ ಹಾಗೂ ಮುಂಬೈನ ನಿವೃತ್ತ ಡಿವೈಎಸ್ಪಿ ದಿನೇಶ್ ದೇಸಾಯಿ ಅವರನ್ನು ಮುಂಬಯಿಯ ಗೆಳೆಯರಾದ ಶ್ರೀಮತಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಭಾರತಿ ಮತ್ತು ಮಹಾದೇವ ಯಲ್ಲಪ್ಪ ಡೊಂಬ್ಲೆಯವರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಬಳಿಕ ಖಾನಾಪುರದ ನ್ಯಾಯವಾದಿಗಳಾದ ಶ್ರೀಮತಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಿದ್ಧಾರೂಢ ಸದಾನಂದ ಕಪಿಲೇಶ್ವರಿ ಅವರಿಂದ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪೂಜೆ ನೆರವೇರಿತು.

ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಯಲ್ಲಿ, ಈ ಕಾರ್ತಿಕ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಬಹಳ ಹಿಂದೆಯೇ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ, ಖಾನಾಪುರ ನಗರದ ಪೌರೋಹಿತ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪಾಂಡುರಂಗ ಜೋಶಿ ಮತ್ತು ಗಣಪತಿ ಜೋಶಿಯವರ ಜೋಶಿ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿತು. ಆ ನಂತರ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಉತ್ಸವ ನಿಂತುಹೋಯಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಖಾನಾಪುರದ ಕೆಲ ಹಿರಿಯರು ಕೈ. ವಿಠ್ಠಲ್ ಸುತಾರ್ (ಹರೂರ್ಕರ್) ಮಹಾರಾಜ್, ಕೈ. ಅಬಾ ದೇಸಾಯಿ (ಮಾಸ್ಟರ್), ಕೈ. ಸದಾಶಿವ ವಾಘಧರೆ, ಕೈ. ರಾಮಭಾವು ದೇಶಪಾಂಡೆ, ಕೈ. ರಾಮಕೃಷ್ಣ ರಜಪೂತ್, ಕೈ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಅಮೋನ್ಕರ್, ಕೈ ವಿಷ್ಣುಪಂತ್ ಮಠಸ್ಥ (ವರ್ಡೆ), ಅವರು ಉಪಕ್ರಮವನ್ನು ವಹಿಸಿ ಮತ್ತೆ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಸಡಗರದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಆ ನಂತರ ಶ್ರೀ ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿ ಘಾಟ್ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಹಾಗೂ ಶ್ರೀಮಲಪ್ರಭಾ ಸಮಿತಿ ಮೂಲಕ ಆಗಿನ ಎಂ.ಎಲ್.ಎ. ಪ್ರಹ್ಲಾದ ರೇಮಾನಿ ಅವರ ಸಹಾಯದಿಂದ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಘಾಟ್ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಮತ್ತು ನಂತರ ಈ ಹಬ್ಬವು ಬಹಳ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಇಂದಿನವರೆಗೂ ಮುಂದುವರೆಯೂತ್ತ ಬಂದಿದೆ.